Ο ΤΖΕΚΙΛ, Ο ΧΑΪΝΤ ΚΑΙ Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Νο 1

Το κλασικό μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον "Δόκτορ Τζέκιλ και κύριος Χάιντ" απασχόλησε αρκετές φορές το σινεμά. Μια από τις διασημότερες μεταφορές του είναι το κλασικό "Dr. Jekyll and Mr. Hyde" του 1931 του Rouben Mamoulian (1897-1987) με τον Φρέντερικ Μαρτς στον ομώνυμο διπλό ρόλο. Από τις γνωστότερες ταινίες του φανταστικού σινεμά της "χρυσής" δεκαετίας του 30 (χρυσής για το είδος του φανταστικού), είναι ένα εξπρεσιονιστικό φιλμ που μπορεί μέχρι σήμερα, νομίζω, να συγκινήσει.
Φυσικά ο σύγχρονος θεατής οφείλει να έχει πάντοτε στο μυαλό του τις τόσες δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει από τότε. Βρισκόμαστε στην αρχή μόλις του ομιλούντος, τα ειδικά εφφέ είναι ακόμα πρωτόγονα και κυρίως η ηθοποιίες είναι "βαρειές", στομφώδεις, εξπρεσιονιστικές κι αυτές όπως η ατμόσφαιρα του φιλμ. Ωστόσο ο μύθος είναι διαχρονικός: Η ιστορία διαδραματίζεται στην ασφυκτική, καταπιεστική και υποκριτική βικτωριανή εποχή και η σκέψη ακόμα ότι μέσα σε κάθε άνθρωπο συνυπάρχει το καλό και το κακό είναι τουλάχιστον σκανδαλώδης. Όταν ο ιδιοφυής γιατρός Τζέκιλ καταφέρνει να παρασκευάσει το ελιξήριο που θα διαχωρίσει τις δύο πλευρές, αφήνει το κακό, τη σκοτεινή πλευρά, τα ένστικτα δηλαδή, να ελευθερωθούν με ολέθρια αποτελέσματα. Ακόμα πιο τολμηρή όμως από τη σκέψη της συνύπαρξης είναι η κατάδειξη της προφανούς ευχαρίστησης που προκαλεί αυτή η απελευθέρωση, όταν μάλιστα το "κακό" σχετίζεται με το σεξουαλικό ένστικτο. Στο τέλος βεβαίως υπάρχουν τα ολέθρια αποτελέσματα που αναφέραμε, η μεταμέλεια για την ύβρη που διαπράχτηκε, αλλά όσα προηγήθηκαν αρκούν για να καταδεξουν την απελευθερωτική δύναμη των ενστίκτων και τη δυσκολία της κατάπνιξής τους.
Σκοτεινή φωτογραφία, μακριές σκιές, ενδιαφέρον μοντάζ, split screen, διπλοτυπίες, ομιχλώδες νυχτερινό Λονδίνο (στούντιο δηλαδή που παριστάνει το Λονδίνο), εξαιρετική ατμόσφαιρα, πρωτόγονα, αλλά υποβλητικά εφφέ μεταμόρφωσης, συνθέτουν μια κλασική, όπως είπαμε στην αρχή, ταινία, που ακόμα "λειτουργεί" κι ας φαίνονται υπερβολικές ορισμένες ηθοποιίες ή διάλογοι.
ΥΓ: Το τέρας στο οποίο μεταμορφώνεται ο ήρωας έχει σαφώς πιθηκοειδή χαρακτηριστικά και κινείται - πηδά - τρέχει σαν πίθηκος. Αν η αναφορά αυτή δείχνει το πόσο κοντά βρισκόμαστε στο "κτήνος", πόσο πίσω μας γυρίζει η απελευθερωση των ενστίκτων, τότε ίσως αυτό να είναι και μια νύξη για την καταγωγή μας από τον πίθηκο, πράγμα που κάνει ακόμα πιο τολμηρό το φιλμ. Ας μη ξεχνάμε ότι στην Αμερική το θέμα αυτό είναι μέχρι σήμερα σχεδόν απαγορευμένο και διχάζει τον κόσμο.