ΤΑ ΠΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ "ΧΙΟΝΙΑ" ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΠΟΤΕ

Ο γάλλος (από τη Μασαλία) Robert Guediguian μου ήταν άγνωστος, παρά το ότι έχει γυρίσει 17 ταινίες. Με τα "Χιόνια του Κιλιμάντζαρο" όμως του 2011, κάνει ένα από τα καλύτερα φιλμ της χρονιάς και από τα πιο ζεστά και ανθρώπινα που έχω δει τα πολλά τελευταία χρόνια. Ο δημιουργός είναι ρεαλιστής, πολιτικοποιημένος, με καθημερινούς, στέρεους χαρακτήρες και ταυτόχρονα εξαιρετικά τρυφερός και ανθρώπινος και, επί πλέον, αισιόδοξος. Καταγράφει την καθημερινότητα με εξαιρετική οξυδέρκεια και συγχρόνως διαθέτει ένα πολύ δυνατό σενάριο, που, παρά τις καθημερινές, κοινές εικόνες, βρίσκεται πολύ μακριά απ' αυτό που θα αποκαλούσα "ντοκιμαντερίστικο" σινεμά.
Από την αρχή δηλώνεται ότι το πρωταγωνιστικό ζεύγος των πενηντακάτι ετών είναι αυτό που θα λέγαμε με απλό τρόπο "καλοί άνθρωποι". Εκείνος είναι εργάτης, συνδικαλιστής και έντονα πολιτικοποιημένος. Η ιστορία αρχίζει όταν απολύεται κατόπιν κλήρωσης από το εργοστάσιο μαζί με άλλους 20 συναδέλφους του. Αυτό όμως δεν είναι τόσο τραγικό. Ο ήρωάς μας προσπαθεί να συνηθίσει την υποχρεωτική αργία του, να την απολαμβάνει μάλιστα θα λέγαμε. Η πραγματική ιστορία αρχίζει όταν οι ήρωες και ένα φιλικό ζεύγος πέφτουν θύματα ληστείας. Εμείς ξέρουμε από την αρχή τον ένοχο, σύντομα όμως θα τον μάθει και ο ήρωάς μας. Και τότε τα διλήμματα και τα προβλήματα θα πολλαπλασιαστούν με γεωμετρική πρόοδο.
Δεν ξέρω τι να πρωτοθαυμάσω στην ταινία. Σπάνια νομίζω οι ουσιαστικές επιπτώσεις της κρίσης (πανταχού παρούσα και στη Γαλλία) έχουν δοθεί τόσο καλά και πολυσύνθετα. Οι επιπτώσεις αυτές είναι αλυσιδωτές και πραγματικά μπορούν να καταστρέψουν την καθημερινή μας ζωή, να τινάξουν στον αέρα βεβαιότητες, πιστεύω και συνήθειες δεκαετιών. Ταυτόχρονα το φιλμ αρνείται κατηγορηματικά να χωρίσει τους ανθρώπους σε "καλούς" και "κακούς", πράγμα πάντοτε σχεδόν σχηματικό. Είναι απίστευτο, αλλά όλοι, οι καλοί άνθρωποι και οι εγκληματίες, έχουν από τη σκοπιά τους απόλυτο δίκιο. Άλλωστε τα λόγια που λέει ο ληστής στον πρωταγωνιστή στην τελευταία τους συνάντηση, κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητα είναι. Ίσα - ίσα, υποστηρίζουν μια άλλη άποψη, εξ ίσου σημαντική και ισχυρή με αυτή του ήρωα. Έτσι η πολιτικοποίηση του φιλμ είναι πραγματικά βαθιά και ουσιαστική: Το στραβό βρίσκεται στην κοινωνία και τις δομές της και όχι μέσα σε κάθε άνθρωπο - ή, τουλάχιστον, επαναλάβετε την παραπάνω πρόταση χρησιμοποιώντας μετά το "βρίσκεται" τη λέξη "κυρίως". Πιο ξεκάθαρη απόδειξη από όσα βλέπουμε δεν υπάρχει. Συγχρόνως η αισιοδοξία της, η βαθιά πίστη ότι ο άνθρωπος με καλή θέληση και αγώνα μπορεί να ξεπεράσει τις αντιξοότητες, η ανθρωπιά της, η βαθύτατη αγάπη της στη ζωή, στην ευτυχία του να είσαι ζωντανός και να απολαμβάνεις την καθημερινότητά σου, είναι εξ ίσου φανερές. Αλλά ακόμα κι αυτές οι θετικές αξίες συχνά τίθενται υπό αμφισβήτηση - εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα νομίζω. Σε μια κοινωνία που παραπαίει τίποτα δεν είναι δεδομένο, τίποτα δεν είναι εκ των προτέρων καλό ή κακό...
Σας βεβαιώνω ότι τίποτα απ' όλα αυτά δεν είναι "ξενέρωτο", όπως ίσως το έκανα να ακουστεί. Αν δειτε την ταινία θα πειστείτε γι΄αυτό. Η οποία, εξ άλλου, δεν κάνει καμιά κοιλιά και, προσωπικά τουλάχιστον, με κράτησε από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό, αφού διαθέτει ακόμα κι ένα είδος... θα το έλεγα... "κοινωνικού σασπένς".
Το είπα από την αρχή: Από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων χρόνων για μένα.
Υ.Γ. Τη Μασσαλία την ανέφερα στην αρχή επειδή ουσιαστικά είναι κι αυτή από τους πρωταγωνιστές του φιλμ. Η λαϊκή αυτή πόλη αφήνει έντονα τη σφραγίδα και τη γεύση της σε όσα βλέπουμε.