ΤΟ ΜΕΛΙ ΚΑΙ Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Ο τούρκος Semih Kaplanoglu γυρίζει το "Μέλι" (Bal) το 2010 και μ' αυτό ολοκληρώνει μια τριλογία. Ήρωας εδώ είναι ένα παιδί με δυσκολίες στο διάβασμα και στην ομιλία, που ζει με τους γονείς του σε ένα ορεινό χωριό στα βάθη της Τουρκίας. Αληθινός πρωταγωνιστής όμως είναι νομίζω η φύση που τους περιβάλλει, με τα άγρια δάση και τα βουνά της, όμορφη και ανησυχητική ταυτόχρονα. Ο τρόπος ζωής μοιάζει να έχει παγώσει στο χρόνο, να είναι ίδιος εδώ και αιώνες. Ο πατέρας μαζεύει μέλι, η μητέρα δουλεύει στα χωράφια. Λίγα σημάδια σύγχρονου πολιτισμού θα συναντήσουμε εδώ. Η γειτονική Τουρκία έχει ακόμα μεγάλα κομμάτια που ζουν όπως παλιότερα ζούσαν οι άνθρωποι στην αγροτική Ελλάδα.
Το βάρος βέβαια πέφτει στα συναισθήματα, στα βλέμματα, στις σχέσεις, στο δράμα, ενώ όσα βλέπουμε δεν έχουν να κάνουν παρά με τις απλές, βασικές αξίες της ζωής. Η αφήγηση είναι λιτή, η ιστορία πολύ απλή, λίγα πράγματα συμβαίνουν. Μην περιμένετε δράση, πολύπλοκη πλοκή και άλλα που έχουμε συνηθίσει από το Χόλιγουντ. Βρισκόμαστε στον αντίποδά του. Ο Kaplanoglu μας δίνει μια σειρά από όμορφες, δυνατές εικόνες, ενώ το υπόγειο, χαμηλότονο δράμα σιγοβράζει. Και, θυμηθείτε το αυτό, η έννοια του "χαμηλότονου" είναι αυτή που κυριαρχεί στο φιλμ. Να πούμε επίσης ότι ο μικρός πρωταγωνιστής είναι εξαιρετικός στο ρόλο του.
Σε ένα άλλο επίπεδο φαίνεται και το πέρασμα της χώρας από έναν αγροτικό, πρωτόγονο τρόπο ζωής σε πιο σύγχρονα σχήματα (η σκηνή με το πανηγύρι στο βουνό είναι εκπληκτική με το συνδυασμό κιτς και ζωντάνιας και, νομίζω, μας θυμίζει πολλά). Από την άλλη η φύση, όπως είπα και στην αρχή, είναι αυτή που ζει την οικογένεια (και το χωριό) και είναι πανέμορφη, είναι όμως και γεμάτη κινδύνους. Όπως όντως συμβαίνει, μπορεί να δώσει στους ανθρώπους και ζωή και θάνατο. Έτσι ζούσαν παλιότερα οι άνθρωποι, δεμένοι με τη φύση. Σήμερα ο τρόπος ζωής διαθέτει πολύ περισσότερη δόση εγκεφαλικότητας σε ένα τεχνητό κατά βάση περιβάλλον. Δεν τίθεται θέμα κριτικής. Κανένας από τους ριζικά διαφορετικούς αυτούς τρόπους δεν είναι "καλύτερος" ή "χειρότερος". Και οι δύο έχουν θετικές και αρνητικές πλευρές. Απλώς είναι ριζικά διαφορετικοί. Είναι θέμα εξέλιξης.
Ενώ η ταινία συνολικά με γοήτευσε, πρέπει να πω ότι με κούρασαν αρκετά οι πολύ αργοί ρυθμοί της. Ίσως σε μερικά σημεία να παραήταν αργοί, να μη συνέβαινε τίποτα - δίχως αυτό να στερεί τις εικόνες από την ομορφιά τους. Πέραν αυτού πάντως, νομίζω ότι είναι μια εξαιρετική ταινία. Προσοχή: Όχι για εθισμένους (αποκλειστικά) στο mainstream αμερικάνικο σινεμά.