"ΤΟ ΠΑΓΚΑΚΙ" ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΜΙΑΣ ΕΥΝΟΜΟΥΜΕΝΗΣ ΧΩΡΑΣ

Έχω κι άλλη φορά γράψει με πολύ καλά λόγια για τον δανό Per Fly, ένα σκηνοθέτη κοινωνικών δραμάτων εκπληκτικής πυκνότητας. Το 2000, πριν κάνει τις γνωστότερες ταινίες του "Ανθρωποκτονία" και "Η Κληρονομιά", γυρίζει "Το Παγκάκι" (The Bench), ένα ακόμη ζοφερό κοινωνικό δράμα φυσικά. Και παρά το ότι ανήκει στην κατηγορία των ταινιών "που κόβεις τις φλέβες σου" (σας προειδοποίησα, έτσι;), την θεωρώ εξαιρετική, όπως και τις άλλες δύο άλλωστε. Αντίθετα μ' αυτές όμως, ο Fly καταπιάνεται εδώ με το κοινωνικό περιθώριο.
Ήρωές του είναι μια ομάδα ανθρώπων που συντηρούνται ουσιαστικά από το κράτος, καθώς δουλεύουν στην καθαριότητα. Ο βασικός πρωταγωνιστής είναι ένας στρυφνός, ακοινώνητος και πικρόχολος ηλικιωμένος, πρώην μάγειρας, και, κυρίως, "τελειωμένος" αλκοολικός. Κατά τη διάρκεια του φιλμ κατεβάζει απίστευτες ποσότητες οποιουδήποτε ποτού βρει μπροστά του. Ο μοναχικός αυτός άνθρωπος, που δεν διστάζει να τα βάζει δίχως ουσιαστικό λόγο ακόμα και με τους μοναδικούς φίλους του, τους εξ ίσου περιθωριακούς συναδέλφους του δηλαδή, θα βρεθεί ξαφνικά να μένει στο ίδιο άθλιο συγκρότημα πολυκατοικιών με την κόρη του, που έχει εγκαταλείψει πριν 20τόσα χρόνια και δεν έχει δει ποτέ έκτοτε, και τον μικρό γιο της, θύμα κι αυτή ενός βίαιου συζύγου που την κακοποιεί κατ' εξακολούθηση. Τότε μόνο παλιά, ξεχασμένα συναισθήματα, κάπως ανθρώπινα, αρχίζουν να αναδεύονται μέσα του.
Η καταγραφή της ζωής των ανθρώπων αυτών από τον Fly είναι εξαιρετική, όπως καταπληκτικός πραγματικά είναι και ο αλκοολικός πρωταγωνιστής. Εντύπωση προκαλεί η ύπαρξη τόσης μιζέριας σε μια τόσο ευνομούμενη κοινωνία όπως αυτή της Δανίας. Τελικά όλα, μα όλα τα κοινωνικά συστήματα διαθέτουν το εξαθλιωμένο περιθώριό τους. Αλλά η ματιά του σκηνοθέτη εντοπίζει τη δυστυχία και έξω απ' αυτό: Η κόρη δεν είναι περιθωριακή, ανήκει σε μια τυπικά αστική οικογένεια, αντιμετωπίζει όμως κι αυτή στο πρόσωπο του έξαλλου και ζηλιάρη, σχετικά ευκατάστατου κατά τα άλλα, συζύγου της τη δική της προσωπική κόλαση. Η φιγούρα του τρελού μελετητή του Κίρκεγκαρντ, ένοικου κι αυτούβτης πολυκατοικίας, έρχεται να συμπληρώσει τη ζοφερή εικόνα. Παρ' όλα αυτά, ένα σφιχτοδεμένο και δίχως κενά σενάριο, μια διεισδυτική ματιά και μια στιβαρή σκηνοθεσία με κράτησαν απόλυτα. Και, τελικά, διαπιστώνουμε ότι παρά τα φαινόμενα έχουμε να κάνουμε με μια ταινία πλημμυρισμένη από ανθρωπιά, που φτάνει τελικά να μας συγκινήσει βαθιά.
Σας είπα απ' την αρχή: Ο Fly κάνει ζοφερότατα κοινωνικά, "κοψοφλέβικα" δράματα. Είναι όμως ένας πολύ καλός σκηνοθέτης (τουλάχιστον στα 3 φιλμ του που έχω δει). Αν λοιπόν δεν σας πειράζουν τα καθόλου εύκολα και κάθε άλλο παρά εύθυμα θέματά του, σας τον συνιστώ απόλυτα.