EASY RIDER: Η ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

Το Easy Rider ("Ξένοιαστος Καβαλάρης") του Dennis Hopper γυρίστηκε το 1969 και είναι μέχρι σήμερα μια θρυλική ταινία και το διασημότερο ίσως road movie όλων των εποχών. Από όσους την είχαν δει τότε, από όσους έζησαν αυτή την ανεπανάληπτη εποχή. Τι λέει όμως σήμερα για μας τους υπόλοιπους, που δεν γίναμε ποτέ χίπυς (είχε περάσει η "μόδα"), δεν πειραματιστήκαμε με τον ελεύθερο έρωτα (είχε ενσκύψει το AIDS), δεν περιπλανηθήκαμε δίχως κανένα σκοπό και κανένα χρονικό περιορισμό ανά τον κόσμο (έπρεπε να δουλέψουμε και πολλοί ονειρεύονταν ήδη να γίνουν γιάπις);
Δυο φίλοι (φρικιά με τη σημερινή ορολογία), ο Πίτερ Φόντα και ο σκηνοθέτης Ντένις Χόπερ, καβάλα στις τσοπεριές τους, διασχίζουν τις νότιες περιοχές των ΗΠΑ δίχως πρόγραμμα και σκοπό, καπνίζουν ασταμάτητα χόρτο, δοκιμάζουν διάφορες ουσίες, γνωρίζουν ποικίλους ανθρώπους και καταστάσεις (χίπικα κοινόβια, πολυτελή πορνεία κλπ.) και κάνοντας έρωτα όταν και όποτε προκύψει. Μαζεύουν στο δρόμο κι έναν φευγάτο δικηγόρο (Τζακ Νίκολσον) και, έτσι ανέμελα και δίχως να το καταλάβουν, καταλήγουν στο τραγικό τέλος.
Το Easy Rider είναι η απόλυτη καταγραφή μιας εποχής. Ταραγμένης, ηρωικής, που έθεσε τα πάντα υπό αμφισβήτηση και κατέληξε να "φάει τα μούτρα της" και να φτάσει στα σημερινά πολλαπλά αδιέξοδα. Σε πολλούς σύγχρονους φαίνονται ίσως εξωπραγματικά τα όσα βλέπει. Κι όμως: Αυτό ακριβώς συνέβαινε τότε στην Αμερική κι ως έναν αρκετό βαθμό και στην Ευρώπη. Τα κοινόβια υπήρχαν, οι ουσίες καταναλώνονταν, ο ελεύθερος έρωτας βασίλευε, το ροκ ήταν στα πάνω του (το σάουντρακ από πασίγνωστα κομμάτια είναι κλασικό), το κλίμα ήταν απόλυτα αντιπολεμικό, η τάση για επιστροφή στη φύση και η αμφισβήτηση του καταναλωτισμού ήταν κυρίαρχα.
Προσωπικά τη θεωρώ μέχρι σήμερα μεγάλη ταινία και φοβερό ντοκουμέντο του κλίματος και του πνεύματος της δεκαετίας του 60. Μη νομίσετε πάντως ότι όλα παρουσιάζονται ρόδινα και υπέροχα. Φαίνεται ότι από τότε ήδη, στην καρδιά της ευδαιμονίας και της αμφισβήτησης, ο Χόπερ είχε ψιλιαστεί ότι το πράγμα σύντομα θα κατέρεε, θα ξεφούσκωνε, είτε λόγω της αφέλειας και της "αθωότητας" που το περιέβαλλε, είτε λόγω της άγριας αντεπίθεσης του συστήματος, που ίσως για πρώτη φορά φάνηκε να απειλείται τόσο πολύ "από τα μέσα". Η σκηνή άλλωστε των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το κοινόβιο όπου φιλοξενούνται οι ήρωες είναι χαρακτηριστική. Ούτε όλα όσα είπαμε παραπάνω σημαίνουν ότι ολόκληρη η Αμερική συμμεριζόταν αυτό το αόριστο, πλην όμως μεθυστικό όραμα: Μεγάλο μέρος του κόσμου παρέμενε συντηρητικότατο και απόλυτα εχθρικό προς τα καινοφανή τεκταινόμενα. Το τέλος του φιλμ το δείχνει ξεκάθαρα.
Σήμερα πάντως η ταινία με κράτησε όπως την πρώτη φορά που την είχα δει, με συγκίνησε και μου φάνηκε κινηματογραφικά ενδιαφέρουσα. Θεωρώ μάλιστα τη σκηνή της λήψης παραισθησιογόνων ως σκηνή ανθολογίας και μια από τις καλύτερες μ' αυτό το θέμα που έχουν γυριστεί ποτέ. Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν το Easy Rider ξεπερασμένο. Δεν συμφωνώ. Δεν είναι ξεπερασμένο. Απλώς καταγράφει πιστά καταστάσεις που σήμερα, πολύ απλά, δεν υπάρχουν πλέον, και γι' αυτό ξενίζει όσους δεν γνωρίζουν τι ακριβώς συνέβαινε τότε. Ακόμα κι έτσι όμως, μπορεί σήμερα να ειδωθεί ως ένα είδος "ντοκιμαντέρ" για μια εποχή που (φοβάμαι) παρήλθε ανεπιστρεπτί.