Τετάρτη, Νοεμβρίου 30, 2016

"ΑΦΕΡΙΜ!" : ΕΝΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΓΟΥΕΣΤΕΡΝ;

Το ρουμάνικο σινεμά μας έχει συνηθίσει σε αγχωτικά, ρεαλιστικά δράματα, μερικά από τα οποία είναι θαυμάσια. Το "Αφερίμ!" όμως του 2015, τρίτη ταινία του Radu Jude, είναι κάτι απόλυτα διαφορετικό. Ασπρόμαυρο, διαδραματίζεται στη Βλαχία του 1835 και είναι κυριολεκτικά βουτηγμένο στο βαλκανικό καζάνι. Αν έπρεπε να το κατατάξουμε ντε και καλά σε είδος (όχι υποχρεωτικά φυσικά), μάλλον πλησιέστερα στο γουέστερν βρίσκεται. Ή μήπως μιλάμε για μια ιδιότυπη ταινία δρόμου εποχής;
Ένας αστυνόμος της εποχής περιπλανιέται στη Βλαχία με το νεαρό γιο του, ο οποίος θα τον διαδεχτεί στο αξίωμα, προσπαθώντας να πιάσει έναν τσιγγάνο σκλάβο που το έσκασε από την υπηρεσία του τοπικού αυταρχικού βογιάρου. Στην πορεία τους αυτή ο πατέρας νουθετεί το γιο, λέγοντάς του ουσιαστικά να αφήσει τα νεανικά όνειρα και να προσγειωθει στην πραγματικότητα, έστω κι αν αυτή είναι σκληρή και άδικη, ο γιος ενηλικιώνεται - κάποιες φορές επώδυνα, ενώ οι δυο τους θα έχουν αρκετές, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους συναντήσεις (ένας φανατικός παπάς, ένας άλλος αστυνόμος, μια πόρνη σε ένα πανδοχείο, τσιγγάνοι, ένας τούρκος κλπ.)
Πρωταγωνιστής είναι βέβαια τα γεμάτα ποικιλία Βαλκάνια, ένα καζάνι γεμάτο από διαφορετικές εθνότητες, κουλτούρες, θρησκείες, φιλοσοφίες και τρόπους ζωής. Ο πατέρας, αμοραλιστής, καταφερτζής, συχνά σκληρός, αλλά καλόκαρδος και συγκαταβατικός κατά βάθος, απλώς αποδέχεται απόλυτα τη σκληρή και άδικη πραγματικότητα και με ένα είδος σοφίας ζωής προσπαθεί να ελιχτεί και να επιβιώσει. Περισσότερο ρομαντικός (νέος γαρ και άπειρος) ο γιος, πιο ονειροπόλος, παίρνει μια σειρά από μαθήματα και, πολύ πιθανόν, κάποια στιγμή θα γίνει σαν τον πατέρα του. Στο μεταξύ οι διάλογοι είναι συχνά χιουμοριστικοί - υπάρχει μια γενική τάση για μαύρο χιούμορ - ενώ το περιβάλλον είναι βουτηγμένο στη δεισιδαιμονία, τον ρατσισμό, τη σκληρότητα, χαρακτηριστικά που πηγάζουν βέβαια από την απόλυτη αμορφωσιά και ανέχεια. Το τερατωδώς άνισο και βάρβαρο καθεστώς της φεουδαρχίας, που πλέον είναι στα τελευταία της, δείχνεται επίσης καθαρά, με την τελική πολύ σκληρή (και καθόλου δίκαιη) κατάληξη να υπογραμμίζει την αθλιότητα ενός τέτοιου συστήματος. Και τελικά, βεβαίως, τίποτα δεν αλλάζει...
Κάπου ανέφερα τη λέξη σκλάβος. Αν νομίζετε ότι κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στα μέρη μας, δείτε το φιλμ. Οι τσιγγάνοι ιδιαίτερα, θύματα ενός καθολικού ρατσισμού από τους πάντες, αγοράζονται και πουλιούνται όπως ακριβώς οι αρχαίοι σκλάβοι στην Ελλάδα ή τη Ρώμη. Ο αφέντης έχει πάνω τους δικαίωμα ζωής και θανάτου! Ο ρατσισμός δεν αφήνει φυσικά ανέγγιχτους ούτε τους εβραίους.
Ενδιαφέρον και πρωτότυπο φιλμ, που ανακατεύει την ιστορική ταινία, το γουέστερν, την ταινία δρόμου, το χιούμορ και τη σκληρότητα, ενώ πιάνει ένα θέμα και μια εποχή που σπάνια έχουν απασχολήσει το σινεμά.

Ετικέτες ,

eXTReMe Tracker