ΕΝΑΣ ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ

Το ιρανικό σινεμά είναι και πάλι εδώ και μάλιστα με ένα εξαιρετικό δείγμα του: Το "Ένας Χωρισμός" (2011) του Asghar Farhadi (που είχε κάνει και το "Τι Απέγινε η Έλι") μόνο ως κοινωνικό θρίλερ μπορεί να περιγραφεί. Όλα ξεκινούν από ένα μορφωμένο, φιλελεύθερο ζευγάρι που χωρίζει (ναι, χωρίζουν και στις φανατικές ισλαμικές χώρες). Ο χωρισμός όμως αυτός θα φέρει μια αληθινή αλυσίδα συνεπειών. Μια φτωχή, θρήσκα γυναίκα προσλαμβάνεται να προσέχει τον γέρο πατέρα του συζύγου που πάσχει από αλτσχάιμερ, ένα ατύχημα θα συμβεί, το ένα θα φέρει το άλλο... και τα πάντα στη ζωή των ηρώων θα ανατραπούν. Η ταινία λειτουργεί σε δύο επίπεδα: Από τη μια είναι δομημένη σα θρίλερ (θρίλερ της απόλυτης καθημερινότητας βεβαίως), με το σασπένς και την πνιγηρή ατμόσφαιρα να αυξάνονται κάθε λεπτό που περνά, καθώς τα πράγματα περιπλέκονται όλο και περισσότερο κυριολεκτικά από το τίποτα. Από την άλλη όλες αυτές οι ακούσιες επιπλοκές ενός χωρισμού λειτουργούν σαν μια αληθινή ακτινογραφία της ιρανικής κοινωνίας και των βαθιών της αντιθέσεων. Διαφορετικό οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο και απόλυτα διαφορετικού βαθμού ανταπόκριση στα αυστηρά θρησκευτικά κελεύσματα, φτιάχνουν ένα διχασμένο κόσμο με λίγα κοινά σημεία. Από εκεί άλλωστε ξεκινά και το δράμα. Στη ρίζα όλων των κακών βεβαίως μοιάζει να βρίσκεται η θρησκευτική πίστη, η αυστηρότατη ισλαμική θρησκευτική πίστη για να είμαστε ακριβέστεροι. Βλέπετε, τίποτα από αυτά δεν θα γινόταν αν η θρησκόληπτη γυναίκα που προσλαμβάνεται για να προσέχει τον γέρο δρούσε "φυσιολογικά", δίχως να κρύβεται και δίχως να ρωτά τον ιμάμη για το... αν επιτρέπεται να ξεσκατίσει έναν 80χρονο ανήμπορο γέρο που δεν αντιλαμβάνεται τίποτα γύρω του. Αυτό βεβαίως δεν είναι ίσως το κύριο σημείο του φιλμ, αλλά πιθανόν να αποτελεί κι αυτό μια συγκαλυμένη και μάλλον δυσδιάκριτη καταγγελία του δημιουργού του. Ούτως ή άλλως όμως νομίζω ότι η ταινία είναι εξαιρετική, αφού όχι μόνο προσφέρει μια σπάνιας διεισδυτικότητας εικόνα της ιρανικής κοινωνίας, αλλά και δεν αφήνει τον θεατή να ησυχάσει από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, μ' αυτή την ένταση της καθημερινότητας να αυξάνεται ολοένα. Μακάρι και άλλες κινηματογραφίες να διέθεταν τόσο σφιχτοδεμένα και σφαιρικής ματιάς σενάρια, που να συνυπάρχουν με ένα φτηνής παραγωγής, "συνηθισμένο" και καθημερινό οπτικό μέρος. Ο Farhadi μάλιστα αποδεικνύει, αν σκεφτούμε και την "Έλι", ότι μπορεί να φτιάχνει άψογα κοινωνικά δράματα, που ενώ - το είπα αρκετές φορές φοβάμαι - βασίζονται 100% στην καθημερινότητα, μπορούν να λειτουργούν σαν θρίλερ με το αλάνθαστο σασπένς που διαθέτουν. Η ταινία έχει κερδίσει τη "Χρυσή Άρκτο" στο φεστιβάλ του Βερολίνου, ένα από τα τρία σημαντικότερα του κόσμου.