"ΚΑΤΗΓΟΡΩ!": ΠΟΛΑΝΣΚΙ ΚΑΙ ΝΤΡΕΊΦΟΥΣ

Το 2019, στα 86 του ήδη, ο Roman Polanski καταφέρνει να γυρίσει μια στιβαρή ταινία πάνω σε μια πολύκροτη ιστορία: Το "Κατηγορώ...!" αναφέρεται βεβαίως στην περιβόητη υπόθεση Ντρέιφους, που ταλάνισε τη Γαλλία το 1894 και έφτασε σε σημείο να ρίξει την τότε κυβέρνηση. Μέχρι σήμερα η υπόθεση παραμένει το διασημότερο ίσως σκάνδαλο όλων των εποχών.
Πολύ σύντομα τα γεγονότα: Όταν οι γάλλοι αντιλαμβάνονται ότι ανάμεσα στους ανώτερους  αξιωματικούς υπάρχει ένας προδότης που δουλεύει για τους γερμανούς κατηγορούν για εσχάτη προδοσία, ως εξιλαστήριο θύμα, τον γαλλοεβραίο Ντρέιφους, ο οποίος είναι εμφανώς αθώος. Τον καθαιρούν ταπεινωτικά και τον καταδικάζουν σε ισόβια εξορία στο φριχτό Νησί του Διαβόλου, χαμένο κάπου στη μέση του ωκεανού. Όταν ένας απ' αυτούς που συνετέλεσαν στην καταδίκη, ο συνταγματάρχης Πικάρ, διορίζεται αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών, αντιλαμβάνεται σύντομα την αφόρητη αδικία και προσπαθεί με κάθε μέσο να αποκαταστήσει την τιμή του καταδίκου και να πετύχει νέα δίκη. Προσκρούει όμως σε ένα αμείλικτο στρατιωτικό κατεστημένο και σε ένα τοίχος υποκρισίας, μισσαλοδοξίας και χειραγώγησης της κοινής γνώμης.
Ο Πολάνσκι θεωρεί ότι η διάσημη αυτή υπόθεση έχει πολλές ομοιότητες με τη δική του ιστορία (αρνείται ότι είναι ένοχος για αποπλάνηση ανηλίκου πριν σχεδόν 50 χρόνια, κατηγορία που του στοίχισε την υποχρεωτική μετανάστευσή του από τις ΗΠΑ, όπου ζούσε). Ανεξάρτητα απ' αυτό όμως, χειρίζεται με δυνατό τρόπο την ταινία, δημιουργεί σασπένς καθώς ολόκληρο το φιλμ δομείται πάνω στην έρευνα του Πικάρ και τα στοιχεία που αποκαλύπτονται σταδιακά και, κυρίως, καυτηριάζει άγρια την ανάλγητη στρατιωτική ηγεσία, αλλά και την υποκρισία, τη μισσαλοδοξία, το ρατσισμό, τον εθνικισμό, την κατάχρηση εξουσίας και την πολλάκις δηλωμένη ανερυθρίαστα άποψη ότι "δεν μας ενδιαφέρει η αλήθεια. Ο στόχος είναι να μη θιγούν κάποια κατεστημένα και η εμπιστοσύνη του λαού στο στρατό" (!) Θίγεται επίσης και η σχέση προσωπικού στοιχείου και κοινωνικών περιορισμών κ.ά. που σίγουρα θα ανακαλύψετε. Έτσι το φιλμ είναι δυνατό και (δυστυχώς) επίκαιρο σε μια εποχή που αναζωπυρώνονται φαινόμενα σαν αυτά που προκάλεσαν τέτοια κατάφωρα πλήγματα σε κάθε έννοια δικαιοσύνης. Πολύ ενδιαφέρουσα επίσης η σχέση εξουσίας και αλήθειας, όπως αυτή αποτυπώνεται στην τελευταία σκηνή, στη συνάντηση των αποκατεστημένων πλέον Πικάρ και Ντρέιφους. Μόνο που τώρα ο πρώτος βρίσκεται πλέον στην εξουσία και η ματιά του στα πράγματα είναι κάπως διαφορετική...
ΥΓ: Η χειραγώγησης της κοινής γνώμης από τον πανίσχυρο τότε τύπο είναι άλλο χαρακτηριστικό θέμα. Σήμερα το φαινόμενο ισχύει απόλυτα, απλώς γίνεται από άλλα μέσα (τηλεόραση) λόγω παρακμής του τύπου.