ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΟ, ΑΛΛΑ ΕΜΦΑΝΩΣ ΘΕΑΤΡΙΚΟ "A RAISIN IN THE SUN"

 

Το 1961 ο Daniel Petrie (1920-2004) μεταφέρει στην οθόνη το ήδη επιτυχημένο θεατρικό έργο της Lorraine Hansberry "A Raisin in the Sun" (Ένα Σταφύλι στον Ήλιο) με εξαιρετικούς μαύρους ηθοποιούς με επικεφαλής τους Σίντνεi Πουατιέ και Κλόντια ΜακΝιλ, ένα "βαρύ" οικογενειακό δράμα.

Η ταινία παρακολουθεί μια πολυμελή οικογένεια μαύρων που ζει δύσκολα και φτωχικά σε ένα διαμέρισμα (μητέρα, παντρεμένος γιος με τη γυναίκα και το παιδί τους και αδελφή). Τα μέλη της βρίσκονται συχνά σε ένταση και προστριβές. Όλοι περιμένουν ως μοναδική ελπίδα να βγουν από το τέλμα την επιταγή με το σεβαστό ποσόν που ο μακαρίτης σύζυγος άφησε στη γυναίκα του (τη γιαγιά της οικογένειας), η οποία καλείται να διαχειριστεί όχι μόνο τα λεφτά προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στις ανάγκες ή/και τις απαιτήσεις των παιδιών της, αλλά και τις εντάσεις που λέγαμε. Η επιταγή κάποια στιγμή θα έλθει, θα συμβούν όμως αρκετά μετά την άφιξή της...

Η ταινία για μένα διαθέτει θετικά και αρνητικά. Τα θετικά (εκτός από τις εκπληκτικές ηθοποιίες) βρίσκονται στο πολύ καλό και εξαιρετικά πολυεπίπεδο σενάριο που έγραψε η ίδια η συγγραφέας του θεατρικού. Είναι εντυπωσιακό πόσα θέματα καταφέρνει να θίξει: Τη φτώχεια και τη μιζέρια που είναι η βασική πηγή των προβλημάτων, που γεννιούνται απ' αυτήν. Την αναπόφευκτα άσχημη ατμόσφαιρα όταν τόσα άτομα στριμώχνονται σ' ένα χώρο. Τις ελπίδες των νέων (εδώ του γιου) για ένα ένα καινούριο ξεκίνημα και τον πόθο του να ξεφύγει επιτέλους από τη μιζέρια, να αναπνεύσει, η οποία ελπίδα βεβαίως συνοδεύεται από μεγάλο ρίσκο (που σχετίζεται με το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα : Ή κάνεις τη δική σου επιχείρηση ή τίποτα. Αλλά το να ρίξεις όλα τα λεφτά στη μέλλουσα  επιχείρηση είναι ταυτόχρονα και ένα είδος τζόγου, δεν είναι; Ή όλα ή τίποτα λοιπόν). Από την άλλη υπάρχει η αναπόφευκτη σύγκρουση των γενεών (εδώ στο πρόσωπο της "μοντέρνας" κόρης), όπου τίθενται πολύπλοκα ζητήματα ελευθερίας και η σχέση παραδοσιακού / μοντέρνου. Και, φόντο σε όλα αυτά, η απόλυτα συνειδητός και εκφρασμένος πολλάκις πόθος των νεότερων μελών για φυλετική ισότητα, πρόοδο και κατάργηση όλων των διακρίσεων και ανισοτήτων - στα οποία ενυπάρχει ήδη και η αναζήτηση για τις αρχαίες, αφρικάνικες ρίζες της φυλής. Είναι εκπληκτικό το πόσα σύγχρονα ουσιαστικά αιτήματα θίγονται τόσο πρόωρα (το θεατρικό είχε ήδη επιτυχία το 1960 και ήταν το πρώτο έργο γραμμένο από μαύρη που ανέβηκε στο Μπρόντγουέι). 

Πραγματικά μπορείτε να ανακαλύψετε και πολλά άλλα προβλήματα που τίθενται και το απαραίτητο διττό στοιχείο (θετικό / αρνητικό) που πολλά απ' αυτά εμπεριέχουν. Αυτά όμως στο σενάριο. Διότι προσωπικά η κλασική αυτή ασπρόμαυρη ταινία δεν μου αρέσει τόσο. Ο βασικός λόγος είναι η θεατρική σκιά που πέφτει στο φιλμ, η έλλειψη ουσιαστικά κινηματογραφικής άποψης. Αυτό που βλέπουμε είναι ένα κινηματογραφημένο δράμα δωματίου με όλες τις θεατρικές συμβάσεις. Έτσι από τη μία θαύμαζα την πολυπλοκότητα των θεμάτων που θίγονται (και πόσο φρέσκα είναι αυτά) και από την άλλη κουραζόμουν από τη στατικότητα και τη θεατρικότητα του "δράματος δωματίου". Ίσως η άποψη για ένα κλασικό φιλμ να είναι "αιρετική", αλλά τι να πω; Έτσι ένοιωσα.