ΟΙ "ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ" ΑΠΟ ΘΕΟ ΚΙ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Ως γνωστόν ο μεγάλος Luis Bunuel (1900-1983) πέρασε μια μακρά και δημιουργική για το έργο του περίοδο στο Μεξικό. Εκεί γύρισε μερικές από τις καλύτερες ταινίες του. Από τις πρώτες τής περιόδου αυτής, του 1950 συγκεκριμένα, είναι το "Los Olvidados" ("Οι Ξεχασμένοι"). Εδώ θα γνωρίσετε ένα διαφορετικό Μπουνουέλ. Ο σαρκασμός, το μαύρο χιούμορ και ο σουρεαλισμός δεν είναι κυρίαρχα στοιχεία. Το φιλμ είναι απόλυτα ρεαλιστικό, στα χνάρια του νεορεαλισμού θα λέγαμε. Με τις μπουνουελικές ιδιομορφίες βεβαίως.
Η ταινία παρακολουθεί τις ιστορίες μιας παρέας πάμφτωχων παιδιών που ζουν ουσιαστικά στο δρόμο στα προαστεια της Πόλης του Μεξικό. Κάποιοι έχουν γονείς (ίσως μια μάνα μόνο ή έναν αλκοολικό πατέρα), αλλά το σπίτι τους είναι ουσιαστικά ο δρόμος. Κάτω από τις συμβουλές ενός αδίστακτου νεαρού εγκληματία, φυγάδα από το αναμορφωτήριο, θα γίνουν συμμορία με απρόβλεπτα και τραγικά αποτελέσματα.
Το μήνυμα του Bunuel είναι από την πρώτη στιγμή σαφές, καθώς το φιλμ ξεκινά με ένα πολιτικό λογύδριο που μιλά για την ευθύνη της κοινωνίας για καταστάσεις σαν αυτές που θα δούμε. Όλες οι πράξεις, και οι εγκληματικές ακόμα, βρίσκουν την εξήγησή τους κάτω απ' αυτό το πρίσμα: Το παιδί που θέλει να είναι καλό, αλλά οι αδυσώπητες συνθήκες του το απαγορεύουν, ο τυφλός με την αμφίβολη ηθική, ακόμα και ο "κακός" της ταινίας, που θα βρει ένα είδος δικαίωσης στο πολύ δυνατό φινάλε. Μάλλον η λέξη "δικαίωση" δεν είναι σωστή. Αιτιολόγηση, θα έπρεπε μάλλον να πούμε, εξήγηση της βάναυσης συμπεριφοράς του, κατανόηση από το θεατή του γιατί συμβαίνουν όλα αυτά. Με λίγα λόγια, λέει ο σοφός δημιουργός, όταν γεννηθείς και μεγαλώσεις κάτω από τέτοιες συνθήκες, είναι απόλυτα αναμενόμενο και φυσιολογικό να είσαι "κακός".
Ασπρόμαυρη φωτογραφία, δυνατές εικόνες ακραίας φτώχιας και ανέχειας, ένα πνιγηρό, βρώμικο περιβάλλον να κυριαρχεί πάνω στους ανθρώπους που γεννιούνται και μεγαλώνουν μέσα του δίχως την παραμικρή ελπίδα διαφυγής, μερικές συνταραχτικές στιγμές, συνθέτουν μια από τις λιγότερο αναγνωρίσιμες, πλην όμως από τις πιο συγκλονιστικές ταινίες του σκηνοθέτη. Και ο αγαπητός στον Bunuel σουρεαλισμός, το σήμα κατατεθέν του; Κι όμως, υπάρχει κι αυτός ανάμεσα στη ζοφερή πραγματικότητα που περιγράφεται. Κρύβεται στην εκπληκτική σκηνή του ονείρου του μικρού, που αγγίζει τα όρια του τρόμου ή σε μερικές απροσδόκητες εικόνες που εμφανίζονται ξαφνικά στην οθόνη - ενταγμένες πάντως στην ιστορία και την αφήγηση.
Δριμύτατα κριτικοί κοινωνικά, έντονα πολιτικοί με την ευρεία έννοια του όρου, οι "Ξεχασμένοι", αν και κυρίως ρεαλιστικό φιλμ, παραμένουν από τα συγκλονιστικότερα του μεγάλου δημιουργού. Είναι ίσως μια από τις πρώτες φορές που το σινεμά μιλά - και μάλιστα τόσο ωμά και απροκάλυπτα - για την παιδική εγκληματικότητα και για τις συνθήκες εξαθλίωσης που ισχύουν στις παρυφές των μεγάλων πόλεων. Σίγουρα έχει επηρεάσει όσο λίγα φιλμ τις μετέπειτα προσπάθειες ενασχόλησης  με τέτοια θέματα. Και, νομίζω, αν και πρώτο (ή από τα πρώτα), είναι και από τα καλύτερα και δυνατότερα σ' αυτό το θέμα.