ΒΟΥΒΟΣ ¨ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ"

Δεν είναι η πρώτη φορά που γυρίζεται μια... βουβή ταινία στη σύγχρονη εποχή. Υπήρξαν ας πούμε (για να αναφέρω δυο παραδείγματα) το "Silent Movie" του Μελ Μπρουκς ή το εξαιρετικό "Zelig" του Γούντι Άλλεν. Αυτός εδώ ο "Artist", που γυρίζεται εν έτει 2011 από τον Michel Hazanavicius έρχεται πραγματικά από το πουθενά και είναι, νομίζω, υπέροχος. Η ταινία, βουβή και ασπρόμαυρη φυσικά, είναι απόλυτα αυτοαναφορική: Παρακολουθεί την άνοδο και την πτώση ενός superstar ηθοποιού του βωβού κινηματογράφου. Πτώση, και μάλιστα ραγδαία, που συμβαίνει από την πρώτη στιγμή της καταιγιστικής εμφάνισης του ομιλούντος, όταν οι περισσότεροι σταρ του βωβού δεν μπόρεσαν ποτέ να προσαρμοστούν στο νέο μέσο και εξαφανίστηκαν. Φυσικά αυτό συνέβει στην πραγματικότητα, πραγματικότητα από την οποία αντλεί έμπνευση η ταινία. Υπάρχουν φιλμ που, ίσως, μπορούν να "κατηγορηθούν" ότι δεν έχουν "βαθύτερο περιεχόμενο" ή κάτι τέτοιο. Θα πω από την αρχή ότι το "The Artist" είναι ένα τέτοιο φιλμ. Ωστόσο είναι τόσο απολαυστικό και έξυπνο, παρακολουθείται τόσο ευχάριστα, που όλα τα άλλα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Ο σκηνοθέτης μοιάζει να είναι γεμάτος από ιδέες. Εκπληκτικά πλάνα, εξαιρετική "αναπαράσταση" βωβής ταινίας των '20 (ατμόσφαιρα, ηθοποιίες, τα πάντα), πλήθος από κινηματογραφοφιλικές αναφορές σε κλασικές ταινίες, ένας καλοδεχούμενος σουρεαλισμός ορισμένες στιγμές (προσωπικά θεωρώ υπέροχη τη σκηνή όπου ο σταρ συνειδητοποιεί, μόνος στο καμαρίνι του, την έλευση του ομιλούντος), συνεχής εναλλαγή από την κωμωδία στο δράμα, πετυχημένο πάντρεμα διαφόρων ειδών σινεμά... τι άλλο να ζητήσει κανείς; Είπα ότι η ταινία στερείται "βαθύτερου περιεχομένου". Μα, τελικά, ή ουσία της είναι η ίδια η κινηματογραφοφιλία της, η αυτοαναφορικότητά της, η παιχνιδιάρικη ενασχόλησή της με την ίδια την τέχνη που υπηρετεί, την τέχνη του σινεμά. Γι' αυτό νομίζω ότι θα ενθουσιάσει κάθε σινεφίλ. Προσοχή όμως: Αυτό το κάνει δίχως να πέφτει σε μια συχνή παγίδα έργων τέχνης που βασίζονται στην αναφορικότητα: Πολλά απ' αυτά χάνουν το νόημά τους αν ο αποδέκτης δεν έχει τις γνώσεις ώστε να κατανοήσει τις αναφορές αυτές (τις γνώσεις λέω, όχι την εξυπνάδα, οπότε το να αγνοείς απλώς κάποια εις βάθος στοιχεία ενός οποιοδήποτε θέματος δεν είναι καθόλου μεμπτό. Άλλωστε ουδείς σήμερα μπορεί να κατέχει το σύνολο της γνώσης). Εδώ λοιπόν, ακόμα κι αν δεν έχεις ιδέα για το βουβό σινεμά, για την επανάσταση που έφερε η έλευση του ομιλούντος, για το κραχ και τα άλλα γεγονότα της εποχής, για τις ταινίες στις οποίες υπάρχουν αναφορές, πάλι μπορείς να παρακολουθήσεις πολύ ευχάριστα το φιλμ. Και σ' αυτό το βασικό κατά τη γνώμη μου στοιχείο κρύβεται η σοφία μιας από τις καλύτερες φετινές ταινίες ενός δημιουργού του οποίου την ύπαρξη ομολογώ ότι μέχρι τώρα αγνοούσα.