ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ "ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ" Ή ΝΟΣΗΛΕΙΑ;

Βρήκα το "Take Shelter" (Το Καταφύγιο) του ελπιδοφόρου Jeff Nichols μια από τις αξιόλογες ταινίες του 2011. Ανησυχητική, ανοιχτή σε ερμηνείες, παίζει έξυπνα με το φανταστικό στοιχείο και διαθέτει πολύ καλές ερμηνείες. Ένας συνηθισμένος οικογενειάρχης, με σταθερή ζωή και δουλειά, αρχίζει να υποφέρει από εφιάλτες, που όλοι έχουν θέμα μια τεράστια καταστροφή που θα έρθει και θα τρελλάνει τους πάντες. Αρχίζει λοιπόν να σπαταλά όλα του τα λεφτά για να φτιάξει ένα υπόγειο καταφύγιο, πληρέστατο σε εξοπλισμό, γι' αυτόν και την οικογένειά του. Στο μεταξύ οι εφιάλτες χειροτερεύουν... Θα συμφωνήσω με τη θέση του Μήτση από την κριτική του στο "Αθηνόραμα": Δεν έχω ιδέα αν αυτό γίνεται συνειδητά ή ασυνείδητα, το φιλμ όμως αντανακλά τον διάχυτο φόβο που επικρατεί στην εποχή μας στην Αμερική (και σε ολόκληρο τον κόσμο, εκεί όμως η κατάσταση αυτή είναι πιο οξυμένη, κυρίως μετά την 11η Σεπτέμβρη). Βρισκόμαστε μίλια μακριά από την αθωότητα και την πίστη στην αμερικάνικη οικογένεια και στο σύστημα εν γένει που εξέπεμπαν οι ταινίες των 50ς. Η αβεβαιότητα είναι πανταχού παρούσα. Αβεβαιότητα οικονομική, πολιτική και κοινωνική, καθώς νέα φαινόμενα (φόβος για κατάρρευση του οικονομικού συστήματος, προβλήματα από την μετανάστευση, διόγκωση της παγκόσμιας ανισότητας, οικολογικό κ.ά.) κάνουν διαρκώς την εμφάνισή τους και προς το παρόν τουλάχιστον δεν διαφαίνεται κάποια λύση. Άλλωστε πεσιμιστικό είναι και το όλο κλίμα της ταινίας. Πώς λοιπόν μπορεί να είναι ήσυχος και "ευτυχής" (ό,τι και να σημαίνει αυτή η έννοια) ο μέσος οικογενειάρχης, ο μέσος άνθρωπος γενικότερα; Από την άλλη, η ταινία θυμίζει από τη μία ταινίες του φανταστικού (οι σκηνές των ονείρων θα μπορούσαν να είναι σκηνές από ταινίες τρόμου), και από την άλλη φιλμ όπως η "Αποστροφή", αφού κι εδώ παρακολοθούμε τη βαθμιαία κατάρρευση ενός ανθρώπου και την σταθερή του πορεία προς την παράνοια. Μ' αυτόν τον τρόπο εξ άλλου, κλινικό σχεδόν, μπορεί κάποιος να δει όλη την ταινία, παραβλέποντας όσα περί κοινωνικού περίγυρου έγραψα παραπάνω. Το σασπένς υπάρχει, η κλιμακούμενη αγωνία του ήρωα κατάφερε να με αγγίξει, και γενικά μπορώ συνολικά να μιλήσω για ένα πολύ αξιόλογο φιλμ που ήρθε απρόσμενα για να μας ανησυχήσει βαθειά. Όσο για το διφορούμενο τέλος, δώστε εσείς όποια ερμηνεία προτιμάτε. Δεν έχει τελικά σημασία. Σημασία έχει η πορεία μέχρι εκεί.