Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙ ΚΑΙ ΤΟ ΙΡΑΝΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ

Το ιρανικό σινεμά κυριάρχησε για πολλά χρόνια σε φεστιβάλ και στις συνειδήσεις των σινεφίλ. Τα τελευταία χρόνια όμως ήταν κάπως πεσμένο - ή, τουλάχιστον, επαναλαμβανόμενο. Η εικόνα αυτή τείνει να αντιστραφεί με το "Τι απέγινε η Έλι" (Darbareye Elly, 2009) του Asghar Farhadi. Ο απόλυτος ρεαλισμός, η απεικόνιση της καθημερινότητας, η καταγραφή της φτώχιας και των κοινωνικών προβλημάτων, στα οποία μας είχαν συνηθίσει για χρόνια οι ιρανοί, δίνουν εδώ τη θέση τους σε μια αγχωτική καταγραφή ενός δραματικού ατυχήματος, που σε κάποια σημεία αγγίζει τα όρια του θρίλερ.
Αλλά και το όλο κλίμα είναι διαφορετικό. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια παρέα παλιών συμφοιτητών, άλλοι με οικογένειες κι άλλοι όχι, που νοικιάζουν μια παραθαλάσσια βίλα για ένα τριήμερο για να κάνουν διακοπές. Κάθε φολκλόρ λείπει από το φιλμ. Η παρέα δρα όπως ακριβώς θα κάναμε κι εμείς. Θάλασσα, παιχνίδια (παντομίμα μάλιστα), πλάκες, κινητά και βόλτες με τα αυτοκίνητα. Οι γυναίκες φοράνε βέβαια μαντίλα, αλλά κατά τα άλλα δεν θυμίζουν καθόλου καταπιεσμένες τριτοκοσμικές συζύγους. Όλα αυτά με μια πρώτη ματιά βέβαια. Όταν μια κοπέλα εξαφανίζεται η χαλάρωση και το κλίμα διακοπών τινάζονται στον αέρα, οι συμπεριφορές αλλάζουν, κάποια πέπλα πέφτουν και μια αγχωτική διαδικασία αρχίζει.
Αν εξαιρέσει κανείς την κάπως μακριά αρχή, με την καθημερινότητα, την άφιξη, τις πλάκες, τα παιχνίδια, που με κούρασε λίγο (αν και χρειαζόταν για να προετοιμάσει το κλίμα - ή μάλλον την ανατροπή του), η υπόλοιπη ταινία με κράτησε απόλυτα, καθώς η κατάσταση περιπλεκόταν όλο και περσσότερο. Μην περιμένετε όμως σεναριακές ανατροπές και συγκλονιστικές αποκαλύψεις για το τι συνέβει. Όλα είναι απλά, καθημερινά, θα μπορούσαν να έχουν συμβεί οπουδήποτε. Η αυξανόμενη αγωνία όμως υπάρχει και με το παραπάνω. Α, και να μην το ξεχάσω: Φοβερές ηθοποιίες απ' όλους. Ακόμα και από τα μικρά παιδιά (στα οποία έχει παράδοση το σινεμά της χώρας αυτής)!
Και εδώ έρχονται και κάποιες σκέψεις για την διαφορά των κοινωνιών αυτών από τις δικές μας: Δεν μπορώ να σας αποκαλύψω λεπτομέρειες, θα ήταν spoiler, πλην όμως όλα όσα συμβαίνουν στο τελευταίο τρίτο του φιλμ δύσκολα θα συνέβαιναν σε μια δυτική κοινωνία. Δεν εννοώ φυσικά τον πανικό, ο άγχος, την αγωνία. Αυτά είναι πανανθρώπινα. Αλλά η δυσκολία να αποκαλύψουν κάτι σε κάποιον (μιλάω με κώδικες, αλλά είπαμε, ο φόβος του spoiler), τα ψέματα που μπερδεύουν την κατάσταση, ο τρόπος αντιμετώπισης, όλα παραπέμπουν σαφώς σε μια κοινωνία όπου πράγματα κοινά για μας παραμένουν ταμπού και όπου, βέβαια, η γυναίκα έχει ελάχιστη ελευθερία σε σχέση με τη δυτική.
Τη βρήκα πάντως καλή ταινία, διαφορετική από τα συνηθισμένα της χώρας αυτής και σκηνοθετημένη με μαεστρία. Θα δούμε στο μέλλον αν πρόκειται για εξαίρεση ή αν μας περιμένει μια ακόμα άνοδος του ιρανικού σινεμά.